Page 30 - HIA เพื่อทางเลือกการพัฒนาที่เป็นมิตร หนุนความยั่งยืนของระบบสุขภาพท้องถิ่น
P. 30
ชุมชนิร่วมกันิเก็บข้อมูล พััฒนิาเป็นิระบบทิ่�สำามารถึ พื�นท่� อ.เฉลิมพระเก่ยรต่ิ จั.น่าน ซึ่้�งประช่ากรเป็น
นิำาข้อมูลนิ่�ไปเชื�อมกับผิู้เช่�ย่วชาญ่ หนิ่วย่งานิต่่างๆ กลุ่มช่าต่ิพันธุ์ ท่�ม่วิถึ่ช่่วิต่ สุภาพสุังคม ภาษา
ห้ัวใจสำคัญของการเฝั้าระวังผู้ลื่กระทิบ เพัื�อนิำาไปสำู่กระบวนิการต่ัดสำินิใจึร่วมกันิ เป็นิงานิ วัฒินธรรม ความเช่ื�อท่�แต่กต่่างกันไป ซึ่้�งจัากการ
ค่อการทิ่�คนในชุ่มุ่ช่นร�วมุ่กันเก็บข้อมุู่ลื่ วิจึัย่ข้ามศาสำต่ร์ทิ่�ไม่ได้มุ่งพัิสำูจึนิ์ว่าผิลกระทิบเกิด ลงพื�นท่�ทำางานพบ ๓ หลักการสุำาคัญ
พัฒนาเปั็นระบบทิ่�สามุ่ารถิ่นำข้อมุู่ลื่น่�ไปั จึากใคร แต่่หัวใจึคือการเฝ่้าระวังผิลกระทิบ เป็นิ ทั�งน่� ได้แก่ ๑. จัริงใจั มอบความจัริงใจัให้กับ
เช่่�อมุ่กับผูู้้เช่่�ยวช่าญ ห้น�วยงานต่�างๆ กระบวนิการวิทิย่าศาสำต่ร์ภาคพัลเมืองทิ่�ม่เครื�องมือ ชุ่มช่น แสุดงออกถึ้งความต่้องการให้เขาเข้ามาม่
เพ่�อนำไปัสู�กระบวนการต่ัด้สินใจร�วมุ่กัน... ทิ่�เหมาะสำม พัร้อมแพัลทิฟัอร์มทิ่�ให้ทิุกฝ่่าย่ได้มาพัูด สุ่วนร่วมแบบเท่าเท่ยมกัน ช่่วยลดช่่องว่างระหว่าง
คุย่กันิ” น.สุ.สุมพร กล่าว กัน อันนำาไปสุ้่ความ ๒. เช่ื�อใจั เมื�อชุ่มช่นคุ้นเคยกับ
สุำาหรับการวิจััยดังกล่าว เป็นไปเพื�อสุำารวจั เราจัากการได้พ้ดคุยกันมากข้�น เข้าใจักันมากข้�น
และทำาความเข้าใจัถึ้งสุถึานการณ์์โครงการ โดยนำา ยอมรับถึ้งเหตุ่ผ่ลท่�บางครั�งอาจัม่การมองแต่กต่่าง
สุมืพรื่ เพ็งคำ�า
กระบวนการ “ประเมินผ่ลกระทบทางสุุขภาพโดย กัน จันนำามาสุ้่ ๓. มั�นใจั ว่าเขาสุามารถึทำาได้ เกิด
ชุ่มช่น” หรือ CHIA เข้ามาใช่้ในชุ่มช่นท่�อย้่ต่ิด ความกล้าท่�จัะม่การเฝ้้าระวัง สุังเกต่ ม่ข้อสุงสุัยถึ้ง
การเก็บข้อมุู่ลื่ วัด้ค�าจากต่ัวอย�าง ด้ิน นำ�า พรมแดน คือหม้่บ้านนำ�าร่พัฒินา และนำ�าช่้างพัฒินา ความผ่ิดปกต่ิ ซึ่้�งก่อนหน้าน่�เขาอาจัทำาได้เพ่ยงแค่
อากาศ ต่ลื่อด้จน ไลื่เคน ฯลื่ฯ โด้ยข้อมุู่ลื่ต่�างๆ อ.เฉลิมพระเก่ยรต่ิ จั.น่าน กลัวและอย้่ร่วมกับมัน แต่่วันน่�เราทำาให้เขาเห็นว่า
ได้้มุ่าจากการมุ่่ส�วนร�วมุ่ระห้ว�างช่าวบ้าน ผศ.ด้รื่.ว่าน วิรื่ิยา ศ้นย์วิจััยวิทยาศาสุต่ร์ เขาเองก็ม่สุิทธิต่ั�งคำาถึามถึ้งประเด็นปัญหาและ
ครู นักเร่ยนในพ่�นทิ่�ทิ่�ช่�วยกันเก็บต่ัวอย�าง สุิ�งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเช่่ยงใหม่ ในฐานะท่ม ผ่ลกระทบท่�เกิดข้�น
วิช่าการด้านวิทยาศาสุต่ร์ กล่าวว่า ได้เข้าไปม่
ด้รื่.ยุพาภรื่ณ์ ต่ิรื่ไพรื่วงค์ วิทยาลัย
เพ่�อส�งมุ่าให้้ทิางมุ่ห้าวิทิยาลื่ัยเปั็นผูู้้ต่รวจสอบ สุ่วนร่วมในการเก็บข้อม้ล วัดค่าจัากต่ัวอย่าง ดิน พยาบาลบรมราช่ช่นน่ กรุงเทพ กล่าวว่า จัากการ
ห้นุนให้้เกิด้กระบวนการ วิทิยาศาสต่ร์ นำ�า อากาศ ต่ลอดจัน ไลเคน ฯลฯ โดยข้อม้ล ร่วมเฝ้้าระวังผ่ลกระทบได้พบว่าสุารปนเปื�อนสุำาคัญ
ภูาคพลื่เมุ่่อง ห้ร่อ Citizen Science ต่่างๆ ได้มาจัากการม่สุ่วนร่วมระหว่างช่าวบ้าน คร้ ท่�น่ากังวลคือปรอท โดยเฉพาะกับกลุ่มประช่ากร
นักเร่ยนในพื�นท่�ท่�ช่่วยกันเก็บต่ัวอย่างเพื�อสุ่งมา แม่และเด็ก ซึ่้�งจัะสุร้างปัญหามากมายในระยะยาว
ผศ.ด้รื่.ว่าน วิรื่ิยา ให้ทางมหาวิทยาลัยเป็นผ่้้ต่รวจัสุอบ หนุนให้เกิด โดยแนวทางหลักในการจััดการคือลดการปนเปื�อน
กระบวนการ วิทยาศาสุต่ร์ภาคพลเมือง หรือ Citizen ของมลพิษจัากแหล่งกำาเนิด ท่�อาจัยากเพราะต่้อง
Science และท่�น่าสุนใจัคือเมื�อนำากระบวนการเหล่า อาศัยความร่วมมือผ่่านระดับนโยบาย ดังนั�นใน
น่�ข้ามไปยังฝ้ั�งประเทศลาว ประช่าช่นและเจั้าหน้าท่� ระยะท่�ยังไม่สุามารถึไปจััดการกับแหล่งกำาเนิดได้
มุ่อบความุ่จริงใจให้้กับชุ่มุ่ช่น สุาธารณ์สุุขฝ้ั�งลาวก็ให้ความสุนใจั เพราะเขาเองก็ จั้งต่้องใช่้วิธ่การประเมินและต่ิดต่ามผ่ลกระทบ
แสด้งออกถิ่ึงความุ่ต่้องการ อยากเร่ยนร้้และเข้าใจัถึ้งสุถึานการณ์์ท่�กำาลังเกิดข้�น อย่างต่่อเนื�อง นำาข้อม้ลมาสุื�อสุารความเสุ่�ยง รวมถึ้ง
ให้้เขาเข้ามุ่ามุ่่ส�วนร�วมุ่แบบ นวพรื่ อาด้ำา นักศ้กษาปริญญาเอก คณ์ะ จััดทำาแนวทางให้คำาปร้กษา เพื�อเฝ้้าระวังและจััดการ
เทิ�าเทิ่ยมุ่กัน ช่�วยลื่ด้ช่�องว�าง วิศวกรรมศาสุต่ร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร กล่าวว่า โดย ปัญหาร่วมกันต่่อไป
นพ.ขวัญป็รื่ะช่า เช่่ยงไช่ยสุกัุลไที่ย สุำานัก
ธรรมช่าต่ิของการเข้าไปศ้กษาวิจััยในพื�นท่� มักจัะม่
ระห้ว�างกัน...
ช่่องว่างระหว่างนักวิช่าการกับชุ่มช่น โดยเฉพาะใน วิช่าการ กระทรวงสุาธารณ์สุุข กล่าวว่า ด้วยข้อเท็จั
นวพรื่ อาด้ำา
30 ฉบับที่ ๑๖๗ : กันยายน ๒๕๖๗ ฉบับที่ ๑๖๗ : กันยายน ๒๕๖๗ 31
