Page 28 - กลไกสานพลังสุขภาวะท่ามกลางวิกฤตสุขภาพ

คำปรึกษ�นโยบ�ยส�ธิ�รณะ คุณต้องรู้ คุณถึงจะเข้�ไปเล่นได้ ผ่มคิดว่�อันนี้คือรูปธิรรม”
ผ่ศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์ กล่�ว
ในฐ�นะที�รองเลข�ธิิก�ร คสช. ท่�นนี้ได้รับมอบหม�ยให้ดูแล ‘ง�นต่�งประเทศ’ เป็น
หน้�ง�นเฉพ�ะ จึงมีคว�มเข้�ใจและได้เห็น ‘ภ�พสะท้อนกลับ’ ม�ยัง สช. ผ่่�นมุมมองของ
น�น�ช�ติ
ผ่ศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์ เล่�ว่� ขณะนี้กระแสเรื�องของกระบวนก�รก�รมีส่วนร่วม และ
Social Participation เริ�มตีขึ้น และปีหน้�จะมีก�รนำเอ�ประเด็นนี้เข้�ไปอยู่สมัชช�อน�มัยโลก
(World Health Assembly: WHA) ซึ�งเร�ได้พูดคุยไปแล้ว
นอกจ�กนี้ ในเรื�องของนวัตกรรมท�งสังคม หรือ Social Innovation จะเป็นสิ�งที�
เร�หวังผ่ลม�กขึ้น เพร�ะ Social Innovation คือกระบวนก�ร (Process) ไม่ใช่ผ่ลลัพธิ์
(Outcome) เพร�ะฉะนั้นสิ�งที�เร�ต้องวิ�งหนุนเสริมเข�ก็คือ UHC (Universal Health
Coverage) ที�เป็นมติระดับองค์ก�รสหประช�ช�ติ (UN) แล้ว หรือแม้กระทั�งเรื�อง
Sustainable Development Goals (SDGs) หรือ Primary Healthcare ก็ได้
“เรื�องเหล่�นี้ไม่ใช่เรื�องของหน่วยง�นใดเพียงหน่วยง�นเดียว อย่�งเรื�องระบบหลักประกันฯ
ก็ไม่ใช่เรื�องของ สปสช. (สำนักง�นหลักประกันสุขภ�พแห่งช�ติ) หรือกระทรวงส�ธิ�รณสุข
เพียงหน่วยเดียว แต่เป็นเรื�องของทุกๆ คน ที�จะช่วยกันทำให้ระบบสุขภ�พดีขึ้น และนี�คือ
บทบ�ทที�ท้�ท�ยของเร�” ผ่ศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์ ระบุ
ผ่ศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์ บอกอีกว่� สช. ในยุคต่อไปจะขย�ยง�นม�กขึ้น คือต้องเชื�อมต่อ
ตั้งแต่ Global ลงม�จนถึง National และ Local ซึ�งจะทิ้งส่วนใดส่วนหนึ�งไม่ได้ เพร�ะ
ในบ�งครั้งอ�จต้องใช้กลยุทธิ์โลกล้อมประเทศสู่ก�รทำง�นระดับพื้นที� ตัวอย่�งเช่นก�ร
ปรับตัวชี้วัด SDGs ต�มพื้นที� คือเปลี�ยนใหม่เป็น Localize SDGs ที�อยู่ในพื้นที� ปฏิิบัติหรือ
กินได้
“ถ้�ถ�มว่�อะไรคือคว�มท้�ท�ยของ สช. ที�ตั้งอยู่ม�ถึง ๑๕ ปี เร�มีบุคล�กรหล�ยคน
ที�อยู่ม�ตั้งแต่สมัยก่อตั้งองค์กร มีบ�งส่วนคนที�เข้�ม�สมทบระหว่�งท�ง หรือมีคนที�เข้�ม�
ใหม่ๆ ซึ�งแน่นอนทุกวันนี้สถ�นก�รณ์บริบทสังคมเปลี�ยนไปม�ก ก�รทำง�นแบบเดิมหรือ
ทำง�นแบบที�เข้�ม�ในปีแรกๆ บ�งครั้งอ�จไม่เวิร์ค สำหรับผู่้บริห�ร เร�ต้องห�บุคล�กรที�
กล้�ฝ้่�วงล้อมจ�กสิ�งเดิม ทดลองแนวคิดและของใหม่ให้เจอ โดยทฤษฎีแล้วเอ�แค่ ๑๐-๑๕%
ของคนในองค์กร ก็เพียงพอต่อก�รเป็นหัวรถจักร สร้�งก�รเปลี�ยนแปลงได้ พอมีหัวรถจักร
สร้�งคว�มเปลี�ยนแปลงได้ ขบวนที�เหลือก็ค่อยๆ เคลื�อนต�มกันม�เอง” ผ่ศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์
ระบุ
ท�งด้�น น้พี่.ป็รื่ด้า แติ้อารืักษ์ รองเลข�ธิิก�ร คสช. ซึ�งมีประสบก�รณ์ก�รนำเครื�องมือ
ภ�ยใต้ พ.ร.บ. สุขภ�พแห่งช�ติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ไปใช้ประโยชน์ ตั้งแต่สมัยดำรงตำแหน่ง
ผู่้อำนวยก�รสำนักง�นหลักประกันสุขภ�พแห่งช�ติ (สปสช.) เขต ๘ อุดรธิ�นี เล่�ว่� ส่วนตัว
มีโอก�สได้ร่วมง�นกับ สช. ตั้งแต่เป็นผู่้อำนวยก�ร สปสช. เขต ๘ อุดรธิ�นี โดยได้นำ
กระบวนก�รสมัชช�สุขภ�พของ สช. ไปร่วมกับก�รรับฟังคว�มคิดเห็นของผู่้รับบริก�รใน
ระบบหลักประกันสุขภ�พแห่งช�ติ (บัตรทอง) เพื�อจัดกระบวนก�รต่�งๆ ให้เกิดก�รพูดคุย
กับทุกผู่้มีส่วนได้มีส่วนเสีย โดยขณะนั้นใช้ชื�อว่� ‘สมัชช�พิจ�รณ์หลักประกันสุขภ�พ’
สำหรับกระบวนก�รดังกล่�ว มีข้อดีคือโดยปกติก�รรับฟังคว�มเห็นจะรับฟังท�งเดียว
จัดหมวดหมู่แล้วส่งไปยังส่วนกล�ง ส่วนตัวมองว่�กระบวนแบบนี้ไม่ทำให้ชุมชนเข้มแข็ง
และไม่เกิดก�รมีส่วนร่วม จึงได้พูดคุยกับภ�คีเครือข่�ยของ สช. จนต่อม�เกิดเป็นคณะ
ทำง�นสมัชช�พิจ�รณ์หลักประกันสุขภ�พ ซึ�งเป็นก�รดึงพื้นที�เข้�ม�มีส่วนร่วมในก�ร
ทำหน้�ที�เก็บข้อมูล รับฟังคว�มเห็น ทำเอกส�รข้อเสนอ นำไปสู่ก�รม�ช่วยกันออกคว�มเห็น

28 ฉบับ ๑๕๕ : สิงหาคม ๒๕๖๖ ฉบับ ๑๕๕ : สิงหาคม ๒๕๖๖ 29