Page 38 - กลไกสานพลังสุขภาวะท่ามกลางวิกฤตสุขภาพ

แ กั ะ รื่ อ ย โ ล กั เรืื�อง ฝ้รั�งแช่อิ�ม

“เปิด่ ๔ เสุาห่ลื่ัก” ร่วมออกแบบนโยบ�ย โครงก�ร แผ่นง�น เช่น เมืองกีโต

สุร้างทุุกนโยบายให่้ห่่วงใย ประเทศเอกว�ดอร์ ส่งเสริมทีมพัฒน�ชุมชน เพื�อนำเสียงของ
ชุมชนสู่กระบวนก�รตัดสินใจเพื�อสร้�งสภ�พแวดล้อมที�ดี
และมีเป้�หม�ยเพื�อปิดช่องว่�งคว�มไม่เท่�เทียมกัน ท�ง
สุุขัภาพขัอง WHO สุขภ�พ ประเทศไทยใช้กระบวนก�รสมัชช�สุขภ�พแห่งช�ติ
สนับสนุนก�รมีส่วนร่วมของภ�คประช�สังคม ก�รมีส่วนร่วม
ของชุมชนในก�รตัดสินใจในระดับนโยบ�ย ที�ส่งผ่ลให้เกิด
ตลอดระยะก�รทำง�นของสำนักง�นคณะกรรมก�ร เสุาห็ลักที่่� ๑ การืป็กคีรืองและคีว่ามืรืับผ่ด้ช่อบ นโยบ�ยที�ตอบสนองคว�มต้องก�รของชุมชน
สุขภ�พแห่งช�ติ (สช.) ภ�ยใต้ พ.ร.บ. สุขภ�พแห่งช�ติ (Governance and Accountability) : เส�นี้จะพูดถึง เสุาห็ลักที่่� ๔ ที่รืัพี่ยากรืและศักยภาพี่ (resources,
พ.ศ. ๒๕๕๐ หรือที�มีชื�อเล่นว่� “พ.ร.บ.ก�รมีส่วนร่วมของ องค์ประกอบเรื�อง สภ�พแวดล้อมและบทบ�ทภ�รกิจที�เอื้อ financing and capabilities) : เส�นี้จะพูดถึงองค์ประกอบ
ประช�ชนทุกภ�คส่วน” ได้นำแนวคิดเรื�อง Health in All คณะกรรมก�รที�ม�จ�กหน่วยง�นรัฐจ�กหล�ยหน่วย เรื�อง ก�รกำหนดบทบ�ทและงบประม�ณสำหรับก�ร
Policies (HiAP) หรือ ก�รสร้�งให้ทุกนโยบ�ยห่วงใยสุขภ�พ แผ่นก�รทำง�นของรัฐที�ม�จ�กคว�มร่วมมือของภ�ครัฐ ทำง�น HiAP คว�มส�ม�รถในก�รดำเนินก�รกับปัจจัย
เป็นหัวใจหลักสร้�งพื้นที�แห่งก�รมีส่วนร่วมท�งสังคม ทั้งระบบ ก�รสนับสนุนให้เกิดโครงก�รร่วมกันระหว่�ง สังคมกำหนดสุขภ�พ ก�รแปลและถ่�ยทอดคว�มรู้ เช่น
จนนำไปสู่นโยบ�ยที�ตรงกับคว�มต้องก�รของสังคม เช่น หน่วยง�น เช่น ภูมิภ�คโฟร์มูเย (Pomurje region) ประเทศ ประเทศฟินแลนด์ลงทุนสร้�งเครือข่�ยวิจัยจำนวนม�ก
นโยบ�ยด้�นสังคมสูงวัย ธิรรมนูญว่�ด้วยระบบสุขภ�พ สโลวีเนีย มีโครงก�ร Mura ที�ตั้งกลไกสร้�งคว�มร่วมมือ และอย่�งกว้�งขว�ง เพื�อสอดแทรกผ่ลวิจัยด้�น HiAP
แห่งช�ติ หลักประกันร�ยได้เพื�อคุณภ�พชีวิตที�ดีเมื�อเข้�สู่ จ�กหล�ยภ�คส่วนใน ๒ ระดับ คือระดับช�ติและพื้นที� เข้�กับกลไกรัฐบ�ล
วัยสูงอ�ยุ โดยในระดับช�ติมีกลุ่มโครงก�รระหว่�งกระทรวงที�จะ ทั้งนี้ ๔ เส�หลักนี้ ที�เป็นเพียงแนวท�งของ WHO เพื�อ
ทั้งนี้กว่� ๑๐ ปีแล้ว ที�แนวคิด HiAP หยั�งร�กในระดับโลก ประส�นง�นก�รทำง�นของกระทรวงต่�งๆ โดยใช้อำน�จ ให้ประเทศสม�ชิกนำไปปรับใช้ต�มบริบทของประเทศ
โดยถูกพูดถึงอย่�งเป็นท�งก�รจ�กแถลงก�รณ์เฮลซิงกิ ท�งก�รเมือง ก�รปกครอง ในระดับพื้นที�มีศูนย์สุขภ�พ ตนเอง อันจะนำไปสู่ก�รผ่ลิตนโยบ�ยที�ทำให้คุณภ�พชีวิต
ใน พ.ศ. ๒๕๕๖ (2013 Helsinki Statement on HiAP ) และก�รพัฒน�ที�ทำก�รประส�นง�นกิจกรรมแนวนอน สุขภ�พของประช�ชนดีขึ้น
ที�สนับสนุนให้น�น�ประเทศใช้ HiAP พัฒน�นโยบ�ย ภ�ยในภูมิภ�คและกิจกรรมแนวตั้งกับกลไกระดับช�ติ
ส�ธิ�รณะจ�กหล�ยภ�คส่วน และถูกระบุอยู่ในมติสมัชช� เสุาห็ลักที่่� ๒ ภาว่ะผ้้น้ำใน้ทีุ่กรืะด้ับ (leadership at
อน�มัยโลกอยู่หล�ยครั้ง เช่น WHA ครั้งที� ๗๔ เรื�อง Social all levels) : เส�นี้จะพูดถึงองค์ประกอบเรื�อง ก�รผ่ลักดัน
Determinants of Health (SDH) ที�สนับสนุนให้ใช้ HiAP แนวคิด HiAP และแนวท�งคว�มร่วมมืออื�นๆ วัฒนธิรรม
สร้�งนโยบ�ยที�ลดคว�มเหลื�อมล้ำของสังคม รวมถึงก�ร ก�รมีส่วนร่วม เครือข่�ยผู่้นำ HiAP ก�รสร้�งและใช้แผ่น
ตั้งเครือข่�ย Global Network for Health in All Policies แผ่นก�รทำง�นของรัฐที�ม�จ�กคว�มร่วมมือของภ�ครัฐ
(GNHiAP) ใน พ.ศ. ๒๕๖๐ เพื�อขับเคลื�อนง�นวิช�ก�ร ทั้งระบบ ก�รมีตัวชี้วัดร่วมกันตลอดจนก�รตั้งเป้�หม�ย
หรือก�รดำเนินง�นด้�น HiAP โดย สช. ได้รับเชิญให้เป็น ร่วมกัน เช่น ภูฎ�ณประยุกต์ HiAP ผ่่�นภ�วะผู่้นำและ
คณะกรรมก�รบริห�รของเครือข่�ยในน�มประเทศไทย ก�รบริห�รของยุทธิศ�สตร์คว�มสุขมวลรวมประช�ช�ติ
ร่วมกับอีกหล�ยประเทศ เช่น ฟินแลนด์ มลรัฐควิเบค โดยยุทธิศ�สตร์ดังกล่�วมี ๔ เส�หลัก ได้แก่ ธิรรม�ภิบ�ล
แคน�ด� มลรัฐเซ�ท์ ออสเตรเลีย ประเทศออสเตรเลีย ก�รพัฒน�เศรษฐกิจและสังคมอย่�งยั�งยืน ก�รอนุรักษ์
โดยในปีนี้เององค์ก�รอน�มัยโลก สำนักง�นใหญ่ ร่วมกับ และส่งเสริมวัฒนธิรรมและก�รอนุรักษ์สิ�งแวดล้อม
ภ�คีเครือข่�ยซึ�งรวมถึงเครือข่�ย GNHiAP พัฒน� “๔ เสุาห็ลักที่่� ๓ ว่่ธ่การืที่ำงาน้ (ways of working and
เสุาห็ลัก” เพื�อสร้�งคว�มมั�นใจในก�รทำง�นร่วมกันกับ work methods) : เส�นี้จะพูดถึงองค์ประกอบเรื�อง ก�รรักษ�
หล�ยภ�คส่วน ในก�รสร้�งให้นโยบ�ยต่�งๆ คำนึงถึง พันธิมิตรก�รทำง�นที�เกิดจ�กคว�มไว้ว�งใจซึ�งกันและกัน
เรื�องสุขภ�พ และลดคว�มเหลื�อมล้ำของสังคม โดย ๔ เส�หลักนี้ และก�รรักษ�ไว้ซึ�งก�รสื�อส�รแบบเปิดเผ่ย เข้�ใจก�รจัด
ประกอบไปด้วย ลำดับคว�มสำคัญของนโยบ�ยของพันธิมิตร รวมถึงก�ร

ที�ม� :
๑ https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/112636/9789241506908_eng.pdf
๒ https://www.who.int/news-room/events/detail/2023/09/06/default-calendar/working-together-for-equity-and-healthier-populations-----
sustainable-multisectoral-collaboration-based-on-health-in-all-policies-approaches

38 ฉบับ ๑๕๕ : สิงหาคม ๒๕๖๖ ฉบับ ๑๕๕ : สิงหาคม ๒๕๖๖ 39