Page 35 - Temple Isolation เมื่อพระไม่ทิ้งโยม
P. 35
Right to Health
จากสิทธิด้านสุขภาพของ
ปจเจกชนสู่สิทธิชุมชน :
เขตสุขภาพเพื่อประชาชน
พิสิษฐ์ ศรีอัคคโภคิน
เขตสุขภ�พเพื่อประช�ชน หม�ยถึงเขตพื้นที่สำ�หรับ เมื่อพิจ�รณ�ต�ม พ.ร.บ.สุขภ�พแห่งช�ติ พ.ศ. ๒๕๕๐
ดำ�เนินก�รขับเคลื่อนก�รปฏิรูประบบสุขภ�พ โดยเน้น ในม�ตร� ๕ และ ๖ ที่กำ�หนดหลักก�รไว้ว่� กลุ่มคนต่�งๆ
ก�รมีส่วนร่วมของทุกภ�คส่วนในสังคม และเกิดคว�ม ที่มีคว�มจำ�เพ�ะในเรื่องสุขภ�พต้องได้รับก�รสร้�งเสริม
สอดคล้องกับคว�มจำ�เป็นด้�นสุขภ�พของประช�ชน และคุ้มครองอย่�งสอดคล้องและเหม�ะสม บุคคลมีสิทธิ
ครอบครัวและชุมชน ในก�รดำ�รงชีวิตในสิ่งแวดล้อมและสภ�พแวดล้อมที่
สำ�หรับเขตสุขภ�พเพื่อประช�ชน จัดตั้งขึ้นต�มระเบียบ เอื้อต่อสุขภ�พ บุคคลมีหน้�ที่ร่วมกับหน่วยง�นของรัฐ
สำ�นักน�ยกรัฐมนตรีว่�ด้วยก�รจัดตั้งเขตสุขภ�พเพื่อ ในก�รดำ�เนินก�รให้เกิดสิ่งแวดล้อมและสภ�พแวดล้อม ๒
๑
ประช�ชน พ.ศ. ๒๕๕๙ ประกอบด้วย ๑๓ เขตพื้นที่ ได้แก่ ดังนั้น ในแง่นี้ม�ตร� ๕ และ ๖ ดังกล่�วจึงถือเป็น
๑๒ เขตทั่วประเทศและ กทม. อีก ๑ เขต ก�รเชื่อมโยงสิทธิด้�นสุขภ�พของปัจเจกชนสู่สิทธิชุมชน
ทั้งหมดนี้เป็นพื้นที่ที่สอดคล้องกับเขตพื้นที่ของ ของประช�ชนอย่�งเป็นระบบ พ.ร.บ.สุขภ�พแห่งช�ติ
๓๒ กระทรวงส�ธ�รณสุข (สธ.) และสำ�นักง�นหลักประกัน พ.ศ. ๒๕๕๐ ไม่ได้เป็นกฎหม�ยที่รับรองสิทธิสุขภ�พ ๓๓
สุขภ�พแห่งช�ติ (สปสช.) ซึ่งจะช่วยให้ก�รปฏิบัติหน้�ที่ ของปัจเจกชนไว้เท่�นั้น แต่ก็ยังรับรองสิทธิด้�นสุขภ�พ ๑ ร�ชกิจจ�นุเบกษ� เล่ม ๑๓๓
ประส�นเชื่อมโยงกันได้อย่�งมีประสิทธิภ�พ เขตสุขภ�พ ของชุมชนไว้ด้วยเช่นกัน ๓ ตอนพิเศษ ๒๓๒ ง วันที่ ๑๒ ตุล�คม ๒๕๕๙
เพื่อประช�ชน ยึดหลักก�รทำ�ง�นแบบมีส่วนร่วม แสวงห� เหตุที่ พ.ร.บ.สุขภ�พแห่งช�ติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ได้ว�ง ๒ มาตรา ๕ บุคคลมีสิทธิในก�รดำ�รงชีวิต
แนวท�งก�รใช้ทรัพย�กรร่วมกัน เพื่อเสริมก�รทำ�ง�น กรอบแนวคิดในเรื่องสุขภ�พตั้งแต่ระดับปัจเจกชนไปสู่ ในสิ่งแวดล้อมและสภ�พแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภ�พ
บุคคลมีหน้�ที่ร่วมกับหน่วยง�นของรัฐในก�ร
ซึ่งกันและกันโดยไม่ใช้อำ�น�จบังคับเหนือกัน ชุมชนนั้นเนื่องม�จ�กแนวคิดของปัจจัยกำ�หนดสุขภ�พ ดำ�เนินก�รให้เกิดสิ่งแวดล้อมและสภ�พแวดล้อม
มีหัวใจสำ�คัญคือรก�รส�นพลังร๓รส่วนรได้แก่ (Determinants of Health) ที่กล่�วไว้ว่�ปัจจัยกำ�หนด ต�มวรรคหนึ่ง
พลังปัญญ� พลังสังคม และพลังรัฐ ร่วมกันจัดก�ร สุขภ�พม�จ�กปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยของระบบริก�ร มาตรา ๖ สุขภ�พของหญิงในด้�นสุขภ�พท�งเพศ
และสุขภ�พของระบบเจริญพันธุ์ซึ่งมีคว�มจำ�เพ�ะ
ประเด็นหรือปัญห�ท�งสุขภ�พ เพื่อประโยชน์สุขของ สุขภ�พ และปัจจัยท�งสังคมของชุมชนนั้นๆ ซับซ้อนและมีอิทธิพลต่อสุขภ�พหญิงตลอดช่วง
ประช�ชนในเขตพื้นที่เป็นศูนย์กล�งอย่�งมีพลังรทุก ดังนั้นในก�รขับเคลื่อนง�นด้�นสุขภ�พให้มีผลเป็น ชีวิต ต้องได้รับก�รสร้�งเสริม และคุ้มครองอย่�ง
สอดคล้องและเหม�ะสม
ภ�คส่วนรู้สึกถึงคว�มเป็นเจ้�ของและมีส่วนรับผิดชอบ รูปธรรมในแต่ละพื้นที่จึงต้องอ�ศัยก�รมีส่วนร่วมของ สุขภ�พของเด็ก คนพิก�ร คนสูงอ�ยุ คนด้อยโอก�ส
ต่อภ�รกิจนี้ร่วมกัน ภ�คส่วนต่�งๆ ในสังคมเข้�ม�ขับเคลื่อน เปลี่ยนแปลง ในสังคมและกลุ่มคนต่�ง ๆ ที่มีคว�มจำ�เพ�ะในเรื่อง
เมื่อพิจ�รณ�จ�กขอบเขตก�รทำ�ง�นรอำ�น�จ และบริห�รจัดก�รระบบบริก�รสุขภ�พและระบบสังคม สุขภ�พต้องได้รับก�รสร้�งเสริมและคุ้มครองอย่�ง
สอดคล้องและเหม�ะสมด้วย
หน้�ที่ และแนวท�งในก�รทำ�ง�นของเขตสุขภ�พเพื่อ ในพื้นที่ เพื่อให้สอดคล้องและเหม�ะสมต่อก�รแก้ไข ๓ ในก�รร่�งพระร�ชบัญญัติสุขภ�พแห่งช�ติ
ประช�ชนพบว่� เขตสุขภ�พเพื่อประช�ชนคือก�รกำ�หนด ปัญห�สุขภ�พที่เกิดขึ้นแต่ละพื้นที่ พ.ศ. ๒๕๕๐ ได้รับอิทธิพลและแนวคิดจ�กบทคว�ม
“จ�กครรภ์ม�รด�ถึงเชิงตะกอน” ของ ศ.ดร ปวย
“ร�ยละเอียดและแนวท�ง” ในก�รบูรณ�ก�รก�รมีส่วนร่วม อึ้งภ�กรณ์ ที่กล่�วถึงคว�มต้องก�รขั้นพื้นฐ�นของ
ของภ�คส่วนต่�งๆ ทั้งภ�ครัฐ ภ�ควิช�ก�ร และภ�ค มนุษย์ตั้งแต่เกิดจนต�ย จะกล�ยเป็นหมุดหม�ย
ประช�ชนรต�มแนวคิดส�มเหลี่ยมเขยื้อนภูเข�ของ ให้ผู้ทำ�ง�นเชิงนโยบ�ยในระดับต่�งๆ ได้ตั้งคำ�ถ�มว่�
รัฐควรจะมีบทบ�ทในก�รสร้�งร�กฐ�นชีวิตที่ดี
ศ.นพ ประเวศ วะสี ให้แก่ประช�ชนอย่�งไรบ้�ง
ฉบับ ๑๓๑ : สิงหาคม ๒๕๖๔ ฉบับ ๑๓๑ : สิงหาคม ๒๕๖๔
