Page 34 - การมีส่วนร่วมของสังคมในระบบสุขภาพไทย

R i g h t t o H e a l t h

เรื่่�อง กนกวิรรณ รับพรดีี

เหตุ้ผลที�ควรแสุด้งเจต้นา
เมื�อต้้องใสุ่ท่อช่วยหายใจ ทีุกเหติุผลของ ไม่ใสุ่ท่อหายใจในระยะสุุด้ท้าย

ก้ารแสดิงเจตนาไม่ใส่ท่อหายใจในระยะสุดิท้าย
ในระยะสุุด้ท้ายที�ไม่เป็นประโยชน์ การติัด้สินใจของชีวิติ หร่อ ก้ารทำาหนังส่อแสดิงเจตนาไม่ป็ระสงค์จะรับบริก้าร
เราจะสูญเสียอะไรบ้าง มีค่าเสมอ สาธารณสุขที�เป็็นไป็เพียงเพ่�อย่ดิก้ารตาย ในวาระสุดิท้าย
ของชีวิต ตามมาตรา ๑๒ ของ พ.ร.บ. สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.
๒๕๕๐ มีวัตถุป็ระสงค์หลัก้เพ่�อส่งเสริม คุณภาพชีวิตที�ดิี
ของผ่้ป็่วยระยะสุดิท้ายและครอบครัว
ถ้้าทุกการต้ัด้สุินใจนั�น
มาจากเจ้าของชีวิต้เอง เหตุ้ผลหลัก
• ลด้ความทุกข์ทรมาน: ก้ารใส่ท่อหายใจอาจทำาให้
ไม่มีใครบอก้ไดิ้ว่าความทรมานจาก้ก้ารใส่ ผ่้ป็่วยร่้สึก้อึดิอัดิ ลำาบาก้ในก้ารส่�อสาร และส่ญเสียศัก้ดิิ�ศรี
ท่อช่วยหายใจจะเจ็บป็วดิทรมานและอึดิอัดิ ความเป็็นมนุษย์
• เคารพความเป็นเจ้าของชีวิต้: ผ่้ป็่วยมีสิทธิ�
เพียงใดิ ยิ�งพูด้ไม่ได้้ มองไม่เห็น สุต้ิไม่มี ตัดิสินใจเก้ี�ยวก้ับก้ารรัก้ษาของตนเอง แสดิงเจตนาว่า
ต้องก้ารจาก้ไป็อย่างสงบ
สุิ�งที�แสุด้งออกได้้อย่างชัด้เจนต้ามปฏิิกิริยา
• ลด้ภาระครอบครัว: ก้ารย่�อชีวิตดิ้วยเคร่�องม่อ
ของร่างกายคือการด้ึงทุกสุิ�งทุกอย่างออก ชีว่ิตช่ว่งที่้ายอย่างคุ้มค่าแล้ะเปี็นปีระโยชน์ต่อ แพทย์อาจมีค่าใช้จ่ายส่ง
จากร่างกาย และภาพที�เรามัก้เห็นบนเตียง ตัว่เอง ภรรยาแล้ะสังคมอย่างล้้นเหล้ือ ได้รำ�าล้า • สุ่งเสุริมการดู้แลแบบประคับประคอง: แพทย์
พยาบาลในวอร์ดิพยาบาลค่อภาพคนไข้ สั�งเสีย ส่งต่อปีระสบการณ์ เขียนหนังสือ ส่งต่อ และพยาบาล มุ่งเน้นไป็ที�ก้ารดิ่แลเพ่�อเพิ�มคุณภาพชีวิต ก้าร
ถ่ก้มัดิม่อมัดิเท้าไว้ก้ับเตียงก้ันก้ารดิึงสาย บที่เรียนสุดที่้ายไว่้ให้สังคมแล้ะได้ที่ำาตาม บรรเทาอาก้ารเจ็บป็วดิ ลดิความทุก้ข์ทรมาน ในผ่้ป็่วยระยะ
สุดิท้าย
ต่างๆ ออก้จาก้ร่างก้าย
เจตนาที่ี�ตั�งใจไว่้แล้้ว่อย่างดีในทีุ่กๆ ด้าน ประโยชน์
ในยามที่ี�ชีว่ิตยังมีคว่ามหว่ังการรักษาแบบ จะปีรับมาเปี็นการดมยาสล้บให้ร่างกายหยุดหายใจ คุณหมอจากไปีในว่ันที่ี�อายุไม่ถึึง ๓๐ ปีี • ผู้ป่วย: จาก้ไป็อย่างสงบ ป็ราศจาก้ความทุก้ข์
นั�นคงไม่ขัดใจกันเที่่าใดนัก แต่เมื�อยามที่ี�ชีว่ิตรอการ แล้ะใส่ที่่อช่ว่ยหายใจต่อไปี ถึ้าคุณหมออยู่ถึึงว่ันที่ี� ๑๐ มิถึุนายน คุณหมอ ทรมาน • ครอบครัว: มั�นใจว่าไดิ้เคารพเจตนาของผ่้ป็่วย

เดินที่าง หล้่นร่ว่งไปีตามว่ัฏิจักรแห่งชีว่ิต คว่าม แม้ว่่าการใส่ที่่อช่ว่ยหายใจจะช่ว่ยให้มีล้ม จะได้ฉล้องว่ันเกิดแล้ะอยู่กับมะเร็งได้มากกว่่า ลดิความก้ังวลและภาระทางจิตใจ (ไดิ้สั�งเสีย รำาลา ส่งก้ันส่่
ที่รมานเหล้่านั�นจะมีไปีเพูื�อสิ�งใดกัน แม้ในยามที่ี� หายใจ สัญล้ักษณ์ของการมีชีว่ิต แต่ที่่อหายใจจะ ๑๔ เดือน ถึึงแม้เว่ล้าแค่นั�น คุณหมอก็สามารถึ จุดิหมายป็ลายทางที�ต้องก้าร)
• บุคลากรทางการแพทย์: มุ่งเน้นไป็ที�ก้ารดิ่แล
ร่างกายถึูกตัดสินไปีแล้้ว่ว่่าเปี็นมะเร็งปีอดระยะ ปีิดหล้อดล้มที่ำาให้พี่ด้ไมี่ได้้ แล้ะใส่ไว่้ได้แค่ช่ว่ง เปี็นกำาล้ังใจ เปี็นพูล้ังชีว่ิต แล้ะที่ำาให้คน แบบป็ระคับป็ระคอง ช่วยให้ผ่้ป็่วยจาก้ไป็อย่างมีศัก้ดิิ�ศรี
• สุังคม: สนับสนุนก้ารใช้ทรัพยาก้รทางก้ารแพทย์
สุดที่้าย ของ นพี.กฤตไท ธินส่มีบัติกุลื ผูู้้กำาหนด ระยะเว่ล้าหนึ�งเที่่านั�น เช่น ๒-๓ สัปีดาห์ เพูื�อปี้องกัน ที่ี�มีชีว่ิตข้างหล้ังได้รู้ว่่า ทุกเหตุผลืของการ อย่างเหมาะสม
ชีว่ิตว่่า “เพีราะมีีช่ีวิตจั้งมีีความีหวัง หร่อมีีความี การติดเชื�อต้องปีรับไปีเปี็นการเจาะคอต่อไปี ซึ่ึ�งการ ตัด้ส่ินใจัของช่ีวิตมีีค่าเส่มีอถึ้าทีุ่กการตัดสิน
หวังจั้งมีีช่ีวิต” ไม่ว่่าอะไรจะเกิดก่อนกันเขาก็ส่ง เจาะคอจะเปี็นการเจาะกระดูกบริเว่ณล้ำาคอให้มี ใจนั�นมาจากเจ้าของชีว่ิตเอง การที่ำาตาม การต้ัด้สุินใจ
ก้ารแสดิงเจตนาไม่ใส่ท่อหายใจเป็็นก้ารวางแผน
กำาล้ังใจแล้ะคำาว่่า “ส่่้ด้ิวะ” มาให้ผูู้้คนกว่่าครึ�งล้้าน ขนาดที่ี�ใส่ที่่อหายใจได้ ไม่มีใครบอกได้ว่่าคว่ามเจ็บ เจตนาของผูู้้ปี่ว่ยของพูว่กเราในฐานะญาติพูี� ล่วงหน้า เพ่�อให้ครอบครัวและแพทย์ทราบถึงความป็ระสงค์
คนได้เรียนรู้ ปีว่ดที่รมานจากการใส่ที่่อเปี็นอย่างไร น้องลู้กหล้านพู่อแม่ผูู้้ตัดสินใจแที่นก็ถึือ ของผ่้ป็่วย
๑
อย่างไรก้็ตาม ก้ารตัดิสินใจควรทำาอย่างรอบคอบ
คุณหมอกฤตไที่เปี็นหมอเว่ชศาสตร์ คุณหมอได้ที่ำาหนังสือเจตนาหรือบอกกล้่าว่ เปี็นการให้เกียรติแล้ะเคารพูศักดิ�ศรีคว่ามเปี็น ป็รึก้ษาแพทย์ พ่ดิคุยก้ับครอบครัว และรับทราบข้อม่ลอย่าง
ครอบครัว่ ที่ี�ได้ดูแล้แล้ะรักษาคนไข้ระยะที่้ายมานับ คนรอบข้างไว่้อย่างไร แล้ะในภาว่ะสุดที่้ายของคุณ เพูื�อนมนุษย์ที่ี�ยิ�งใหญ่เช่นกัน ครบถ้วน
ไม่ถึ้ว่น แล้ะเมื�อตัว่เองต้องผู้่าตัดส่องกล้้องเพูื�อตัด หมอกฤตไที่ใส่ที่่อหรือเจาะคอหรือไม่ แต่เชื�อได้ว่่า แหล่งข้อมูลที�ให้คำาปรึกษา
ชิ�นเนื�อแล้ะดูดนำ�าในเยื�อหุ้มปีอดออก คุณหมอ คุณหมอจะไมี่เส่ียช่ีวิตอย่างโด้ด้เด้ี�ยวในห้อง ศ่นย์ชีวาภิบาล/ศ่นย์ก้ารดิ่แลผ่้ป็่วยระยะสุดิท้าย
๑ สู้ดิว่ะ, นายแพูที่ย์กฤตไที่ ธินสมบัติกุล้, สำานักพูิมพู์คู้บ KOOB กรกฎาคม แบบป็ระคับป็ระคอง
ปีรึกษากับอาจารย์หมอดมยาว่่า เล้ือกจะไม่ใส่ที่่อ ไอซ่ีย่ ไมี่เจั็บป็่วยทรมีานจัากการทำาหัตถการ ๒๕๖๖, หล้ังจากโพูสต์คอนเที่นต์แรกไปีได้ไม่ถึึงว่ัน เพูจ “สู้ดิว่ะ” มีผูู้้ติดตาม
ช่ว่ยหายใจก่อนแต่ถึ้ามีปีัญหาระหว่่างการผู้่าตัดก็ เพี่�อย่�อช่ีวิต เพูราะคุณหมอได้ใช้โอกาสที่องของ มากกว่่า ๕๐๐,๐๐๐ คน แล้ะมียอด reach ของโพูสต์เกือบ ๒๐ ล้้านการ
เข้าถึึง แล้ะหนังสือมีการพูิมพู์ ๔๐ ครั�งใน ๔ เดือน (ก.ย.-ธิ.ค. ๒๕๖๖)

34 34 ฉบับที่ ๑๖๕ ฉบับที่ ๑๖๕ 35 35
ฉบับที่ ๑๖๕ : กรกฎาคม ๒๕๖๗: กรกฎาคม ๒๕๖๗
ฉบับที่ ๑๖๕ : กรกฎาคม ๒๕๖๗: กรกฎาคม ๒๕๖๗