… ปรางทิพย์ เนตรน้อย

เมื่อพิจารณากฎหมายสมรสเท่าเทียมกับการส่งเสริมสิทธิด้านสุขภาพในการจัดทำหนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์รับบริการสาธารณสุขในวาระสุดท้ายของชีวิต หรือ Living Will อย่างลึกซึ้งแล้ว จะพบว่ามีความเชื่อมโยงที่สำคัญในแง่ของการรับรองสิทธิและการเคารพเจตจำนงของบุคคล ซึ่งจะมีผลกระทบสำคัญที่จะเกิดขึ้นกับสังคมไทยในอนาคต ได้แก่

๑. กฎหมายสมรสเท่าเทียม: การรับรองสิทธิและความเท่าเทียม มีเป้าหมายในการรับรองสิทธิของคู่รักเพศเดียวกันให้มีสถานะทางกฎหมายเทียบเท่ากับคู่สมรสต่างเพศ ซึ่งรวมถึงสิทธิในการรับมรดก สิทธิในการตัดสินใจทางการแพทย์แทนคู่สมรส และสิทธิอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตคู่ การผลักดันกฎหมายนี้สะท้อนให้เห็นถึงการยอมรับความหลากหลายทางเพศและการเคารพสิทธิมนุษยชนของทุกคนในสังคม

๒. พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ตามมาตรา ๑๒ หนังสือแสดงเจตนา Living Will: การเคารพการตัดสินใจของบุคคล หนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุข เป็นเอกสารทางกฎหมายที่ให้บุคคลสามารถแสดงความประสงค์ล่วงหน้าเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลในวาระสุดท้ายของชีวิต การส่งเสริมให้ประชาชนจัดทำ Living Will แสดงให้เห็นถึงการให้ความสำคัญกับสิทธิในการตัดสินใจเกี่ยวกับร่างกายและชีวิตของตนเอง

๓. ความเชื่อมโยงระหว่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมและ พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ตามมาตรา ๑๒

๓.๑ การเคารพเจตจำนงของบุคคล ทั้งกฎหมายสมรสเท่าเทียมและ Living Will ต่างมุ่งเน้นการเคารพการตัดสินใจของบุคคลในเรื่องสำคัญของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการเลือกคู่ชีวิตหรือการตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลในวาระสุดท้ายของชีวิต

๓.๒ การรับรองสิทธิทางกฎหมาย ทั้งสองประเด็นเกี่ยวข้องกับการรับรองสิทธิของบุคคลทางกฎหมาย โดยกฎหมายสมรสเท่าเทียมจะช่วยให้คู่รักเพศเดียวกันมีสิทธิในการตัดสินใจทางการแพทย์แทนกันได้ ซึ่งสอดคล้องกับสิทธิด้านสุขภาพ ตามมาตรา ๑๒ (Living Will) เป็นกฎหมายที่รับรองสิทธิประชาชนในการจัดทำหนังสือแสดงเจตนา ฯ ในวาระสุดท้ายของชีวิต

๓.๓ การลดการเลือกปฏิบัติ การผลักดันกฎหมายทั้งสองเรื่องนี้มีส่วนช่วยลดการเลือกปฏิบัติในสังคม ทั้งต่อกลุ่ม LGBTQ+ และต่อผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่ต้องการความเคารพในการตัดสินใจของตนเอง และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

๓.๔ การส่งเสริมความเท่าเทียมในระบบบริการสาธารณสุข กฎหมายสมรสเท่าเทียมจะช่วยให้คู่รักเพศเดียวกันมีสิทธิในการตัดสินใจทางการแพทย์แทนคู่สมรสได้ ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ Living Will ที่ต้องการให้ทุกคนมีสิทธิในการตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษาของตนเอง

๔ . ผลกระทบกับสังคมไทย

๔.๑ การยกระดับสิทธิมนุษยชน การผลักดันกฏหมายทั้งสองนี้จะช่วยยกระดับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในประเทศไทยให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานสากล

๔.๒ การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม สังคมไทยจะต้องปรับตัวและเปิดใจยอมรับความหลากหลายมากขึ้น ทั้งในด้านความหลากหลายทางเพศและการตัดสินใจในวาระสุดท้ายของชีวิต

๔.๓ การปรับปรุงระบบกฎหมายและระบบบริการสาธารณสุข จำเป็นต้องมีการปรับปรุงกฎหมายและระบบสาธารณสุขให้สอดคล้องกับความต้องการและการเปลี่ยนแปลงของกฏหมายทั้งสองนี้

๔.๔ การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ทั้งสองกฏหมายเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นและตัดสินใจในเรื่องสำคัญที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของตนเองมากขึ้น

ความเชื่อมโยงระหว่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมและการส่งเสริมสิทธิด้านสุขภาพตามมาตรา ๑๒ แห่ง พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ สะท้อนให้เห็นถึงแนวโน้มการพัฒนาสังคมไทยไปสู่การเคารพสิทธิและเจตจำนงของบุคคลมากขึ้น การผลักดันทั้งสองเรื่องนี้จะช่วยสร้างสังคมที่เท่าเทียมและเคารพความหลากหลายมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังคงมีความท้าทายในการปรับเปลี่ยนทัศนคติของสังคมและระบบกฎหมายให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลง ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในสังคมต่อไป